StartArchi-Blog3. Czorsztyn. Niedzica. Frydman. Kacwin.
3. Czorsztyn. Niedzica. Frydman. Kacwin.
Zabytkowe budynki i budowle Podhala, Pienin, Spisza, Orawy część 3
Czorsztyn (16) i Niedzica (18)
Patrzymy wzdłuż brzegu jeziora czorsztyńskiego, w kierunku wschodnim. Widoczne w oddali ruiny dwu zamków: na lewym brzegu – „polskim” – zamek Czorsztyn (16), na prawym brzegu – „spiskim-węgierskim” – zamek Niedzica (18). Jezioro powstałe w latach 80-tych ubiegłego wieku w związku z budową zapory wodnej na Dunajcu – przez wieki rzece granicznej miedzy Polską i Węgrami.
Zbliżenie lewej części zdjęcia pasuje do szkicu wykonanego przez Antoniego równo 50 lat temu.
Podejście do zamku Czorsztyn od strony północnej - obecnie i w szkicu z lat 60 tych.
Widoki z wnętrza zamku. W zamku tym w 1651 roku przez tydzień bronili się przed wojskami królewskimi buntownicy chłopscy pod wodzą Kostki Napierskiego.
Widok z murów zamku Czorsztyn na zamek Niedzica przez wody jeziora, po lewej stronie widoczne pasemko korony zapory spiętrzającej wody Dunajca.
Fotografia starej ryciny, której kopia wystawiona jest w zamku Niedzica, pokazuje prawdziwe proporcje krajobrazowe obu zamków i rzeki w naturalnym przebiegu /widok od strony wschodniej/ po lewej stronie Niedzica, po prawej Czorsztyn – zamki na wysokich, stromych wzgórzach. Z dzieciństwa pamiętam długie, strome podejście do zrujnowanego jeszcze wtedy zamku Niedzica.
To zdjęcie zrobione z miejsca jak na rycinie – widoczna totalna zmiana krajobrazu i proporcji – i tak dobrze,że zapora jest typu ziemnego i jej stok jest pokryty zielenią. Nad zaporą widać zamek Niedzica. Zamek Czorsztyn w tym ujęciu jest ledwie widoczny po prawej stronie nad krawędzią zapory. Zdjęcie zrobiłemz korony drugiej, niższej zapory, przez którą prowadzi droga na drugi brzeg. Gdyby obniżyć się w tym miejscu do poziomu naturalnej rzeki to już zamku niedzickiego niewiele by było widać a Czorsztyna w ogóle.W Sromowcach Wyżnych, trochę poniżej drugiej zapory istniała od wieków przeprawa – bród przez Dunajecna szlaku handlowym z Węgier. Przeprawa strzeżona przez zamek Czorsztyn i później drugi Niedzica.
Zbliżenie sylwety zamku z poprzedniego zdjęcia i fragmentu ryciny – duże podobieństwo mimo wysokich drzew – tych nigdy nie było wokół zamków ponieważ ułatwiałyby podejście napastnikom.
Podejście do głównej bramy zamku Niedzica. Trochę inna perspektywa na fotografii z uwagi na drzewai kramy przesłaniające lepsze ujęcie. Widoczna na rysunku z roku 1966 pochylnia do zrzucania gruzuod prawej wieży w dół oraz kompletne dachy, sugerują mocno zawansowane prace remontowe.
Wnętrze dziedzińca. Widoczne na rysunku drewniane schody nie istnieją, widoczne na wprost skrzydło zamku przebudowano jak na fotografii. W części zamku jest muzeum a w pozostałej mieszkania i biura Stowarzyszenia Historyków Sztuki, które prowadziło odbudowę zamku. Z zamkiem związana legendao skarbach ukrytych tu przez księżniczkę Inkaską, ukrywającą się przed Hiszpanami.
Spod bramy głównej widok na trwałą ruinę zamku Czorsztyn.
Frydman (19)
Kasztel – dwór obronny we Frydmanie (19). Zbudowany przez właściciela zamku w Niedzicy Georgi Horwata. Pierwotnie kasztel miał wysoką renesansową attykę. Na początku XX wieku przebudowę wykonał nowy właściciel. Obecnie o funkcji mieszkalnej bez możliwości zwiedzania. Pod Frydmanem ciągną się w trzech poziomach stare piwnice – magazyny na wina węgierskie – taka ówczesna hurtownia na szlaku handlowym, który w tej okolicy musiał mieć drugą przeprawę przez Dunajec w kierunku Nowego Targu /vide karczmaw pierwszym odcinku/. Obecne ogrodzenia posesji nie pozwalały na ustawienie się z aparatem w tym miejscu, gdzie siedział autor rysunków około 35 lat temu.
Kacwin (25)
„Sypańce” – stary typ budynku gospodarczego z kamienia i drewna. Ten rysunek to prawdopodobnie jedenz ostatnich śladów takich budynków w Kacwinie (25).
Tartak z kołem wodnym na uskoku terenu w potoku Kacwinianka. Budowla zniszczona przez powódźpod koniec XX wieku.
W miejscu wodospadu widocznego na drugim rysunku obecnie jest betonowy most.