StartArchi-Blog2. Krościenko. Łopuszna. Harklowa. Maniowy.
2. Krościenko. Łopuszna. Harklowa. Maniowy.
Zabytkowe budynki i budowle Podhala, Pienin, Spisza, Orawy część 2
Krościenko (13)
Miasteczko w Pieninach, nad Dunajcem, o historii sięgającej Kazimierza Wielkiego posiada klasyczny rynekz ratuszem pośrodku, kościołem w pierzei wschodniej (pokazany w „kościelnej” serii) i kamieniczkami w trzech pozostałych.
W pierzei południowej zachowały się cztery zabytkowe domy z XVIII wieku, wpisane do rejestru zabytków. Domy parterowe, „szczytowe”, w zwartej zabudowie pokazane na rysunku z roku 1962 w stanie jednakowego zużycia.
Fotografie pokazują trzy domy wyremontowane i czwarty popadający w ruinę. Podziwiam mistrzostwo dawnych cieśli i dekarzy w skutecznym sposobie odprowadzania wody z długich „koszy” na stykach kolejnych domów.
Rysunek i fotografia ciągłych podcieni tych domów nie oddają faktycznego nastroju miejsca, który psują parkujące tuż obok samochody.
Łopuszna (8)
Wieś przy drodze z Nowego Targu (7) do Krościenka (13) wsławiona nie tylko kościołem pokazanym poprzednio, ale także kompleksem zabudowań dworskich rodziny Tetmajerów.
Na rysunku z 1976 roku budynek dworu z końca XVIII wieku, mieszczący obecnie muzeum. Rysunek pokazuje tradycyjne ściany z poziomych bali drewnianych z niespotykanymi, półokrągłymi pilastrami przy wejściu i w narożach. Na zdjęciach widać ściany otynkowane, ale siatka poziomych spękań ujawnia stan oryginalny.
Harklowa (9)Kolejna wieś nad Dunajcem w kierunku wschodnim.
Poza kościołem z poprzedniej serii Antoni Nowotarski utrwalił w rysunkach fragmenty zabudowań gospodarczych – nietypowych w kształcie i materiale jak dla wsi – czyżby kolejny ślad dawnego szlaku winno – solnego z Węgier. Nie ustaję w poszukiwaniu resztek tych zabudowań w zmieniającej się wsi – po 36-ciu latach może już ich nie znajdę.
Harklowa (9) w roku 1976 – piwnica ziemna z obsypaniem i dachem dranicowym na terenie płaskim.
Maniowy (11)
Maniowy (11) w roku 1961 – piwnice na skarpie, murowane z kamienia, z dachami dwuspadowymi krytymi długimi gontami – utrwalone w rysunku ślady wsi zalanej przez jezioro Czorsztyńskie. Na dnie jeziora przyszli archeolodzy podwodni znajdą ściany z kamienia – tych obiektów nikt nie przenosił na wysoki brzeg do wsi Nowe Maniowy.
Stara fotografia piwnic w Maniowach pochodzi z książki Jana Wiktora pt Pieniny i ziemia sądecka – wydanie trzecie, uzupełnione – Wydawnictwo Literackie Kraków, rok 1965, strona 188. Cytowana fotografia jest znacznie starsza od datowanego rysunku Antoniego Nowotarskiego.