StartArchi-Blog1. Zakopane. Witów. Nowy Targ. Ludźmierz. Szaflary.
1. Zakopane. Witów. Nowy Targ. Ludźmierz. Szaflary.
Zabytkowe budynki i budowle Podhala, Pienin, Spisza, Orawy część 1
Zakopane (1)
Chałupa rodzinna „Sabały” – Jana Krzeptowskiego położona na „Krzeptówkach” – gruntach rodu Krzeptowskich. Starszy typ domu podhalańskiego z początku XIX wieku. Pokazaliśmy kopię rysunku gospodarzowi, a ten wykrzyknął: „o – moje ostrewki”. Chodziło mu o złożone na szczycie domu kolczaste drągi służące do stabilizowania kopców siana. Druga uwaga była bardziej fachowa – „to było rysowane już po remoncie, bo widać dwa dymniki na dachu, a dawniej był tylko jeden”. Remont był prowadzony pod nadzorem konserwatora zabytków. Wewnątrz domu urządzono muzeum pamiątek związanych ze sławnym przodkiem gospodarzy. Widoczny na rysunku, w głębi fragment budynku gospodarczego teraz jest domem mieszkalnym.
Muzealne wyposażenie domu Sabały.
Na tym zdjęciu widać smutny koniec sąsiedniego domu, który nie miał szczęścia, właściciele pomarli, spadkobiercy czekają pewnie aż działka sama się „wyczyści” umożliwiając postawienie gustownego murowańca.
Szałas pasterski na hali Ornak – to na końcu doliny Kościeliskiej – jeszcze sprawdzę czy istnieje i w jakim stanie. Dawniej szło się tam min 1 godzinę, teraz regularne linie dorożkarskie zapełniają dolinę i jej odnogi prawie jak Krupówki w centrum Zakopanego.
Hala "Pisana" w dolinie Strążyskiej, widok na masyw Giewontu i szałasy - tak to wyglądało 50 lat temu.
Szałas pasterski w dolinie Strążyskiej – głównej alei spacerowej „ceprów”. Obecnie w szałasie funkcjonuje restauracja, dookoła tłumy konsumentów, dla których jest to najdalszy wypad za miasto. Dla mniejszości jest etapem w wyprawie na Giewont. (fotografie - arch. Grażyna Nowotarska-Kozioł)
Zestawienie fotografii restauracji z sąsiednimi szałasami pokazuje zakres ingerencji budowlanychw oryginalną bryłę: dobudówki, zmiana kształtu dachu - połaci szczytowych, pokrycie dachu, okna. Ale ten widok z Giewontem w tle należy do najpiękniejszych w Tatrach.
Witów (2)
Drewniana dzwonnica alarmowa, pożarowa w Witowie (2).
Mimo ochrony konserwatorskiej ktoś tuż obok postawił szopę na deski – szkaradną i groźną dla zabytku. Betonowe umocnienie posadowienia na brzegu potoku świadczy o kolejnych pracach zabezpieczających. Pamiętam tę dzwonnicę wiele lat temu jak „świeciła” nowym deskowaniem – teraz wygląda jak na zabytek przystało.
Zabytkowa remiza strażacka z wieżą obserwacyjną - to jako nawiązanie funkcjonalne do pobliskiej dzwonnicy alarmowej. Na szczycie widoczna nowoczesna syrena alarmowa. Proszę porównać z remizą przy kościelew Trybszu (23), z wieżą kościoła w Krempachach(20). (fotografia remizy - arch. Grażyna Nowotarska-Kozioł)
Nowy Targ (7)
Karczma przy drodze do Krościenka (13). Wewnątrz wystawione są fotografie dokumentujące stan kompletnej ruiny, odbudowy i rozbudowy do stanu obecnego. Rysunek nie jest datowany, przypuszczam, że powstałwe wczesnych latach 70-tych XX wieku.
Karczma z XVIII wieku zbudowana na szlaku winno-solnym z Węgier. W roku 1976 upaństwowionaz przeznaczeniem na muzeum regionalne. Budynek wpisany do rejestru zabytków, pozbawiony właścicielai bez remontu zawalił się w 1990 roku. Dawny właściciel odzyskał nieruchomość, odbudował karczmęi ponownie otworzył w 2003 roku /informacje ze strony internetowej Karczmy "U Borzanka"/.
Ludźmierz (5)
Szałas i chałupa drewniana w Ludźmierzu (5) 46 lat temu – relikty czasu minionego, obiekty te już nie istnieją lub są tak przebudowane, że nie można ich zidentyfikować. Zwracam uwagę na „półszczytowe” wykonanie dachu zarówno szałasu jak i chałupy.
Szaflary (4)
Pawilon dworski na skarpie w dwu ujęciach z przed 36 lat – jak dotąd nie udało mi się go odnaleźć, jeszcze będę szukał.
Prawa autorskie zastrzeżone.