StartArchi-Blog1. Zabytkowe kościoły - Grywałd. Łopuszna. Dębno.
1. Zabytkowe kościoły - Grywałd. Łopuszna. Dębno.
Zabytkowe kościoły Podhala, Spisza i Orawy w rysunkach arch. Antoniego Nowotarskiegoi fotografiach arch. Lecha Nowotarskiego część 1
Rysunki Antoniego Nowotarskiego datowane, fotografie Lecha Nowotarskiego z sierpnia 2011 rokuoraz z marca 2012.Grywałd (12)Wieś w powiecie nowotarskim i gminie Krościenko nad Dunajcem, na stokach Lubania w Gorcach.
Kościół w Grywałdzie (12) koło Krościenka (13) nad Dunajcem zbudowany na przełomie XV i XVI wieku. Drewniany w konstrukcji zrębowej, obity gontem. „Soboty” obite pionowymi deskami. Sygnaturka czworościenna z daszkiem namiotowym.
W świetle słonecznym widać, że niedawno wymieniono gonty na dachu i ścianach.
Znalazłem jeszcze jeden rysunek – inne ujęcie kościółka w Grywałdzie (12). Przy okazji wymieniam fotografiena nowsze - z września 2012 roku, robione przy lepszej pogodzie niż poprzednie.
Kościółek pw. św. Marcina stoi na stromym wzgórzu w środku wsi, ukryty wśród starych drzew. Jan Wiktorw swojej książce „Pieniny i ziemia sądecka” podaje, że od roku 1330 Grywałd i Krościenko tworzyły jedną parafię. W innym miejscu wspomina o śladach pradawnego grodziska na tym wzgórzu.
Położenie na wzgórzu widoczne na najstarszym z datowanych rysunków - drzewa pół wieku temu były mniejsze i kościółek bardziej widoczny z tej perspektywy.
Nowy kościół zbudowany poniżej wzgórza nawiązuje do form drewnianych kościołów podhalańskich – na ile skutecznie? – pozostawiam do dyskusji.
Łopuszna (8)
Wieś w powiecie nowotarskim i gminie Nowy Targ, na obszarze Podhala, u podnóża Gorców.
Kościół z początku XVI wieku. Konstrukcja drewniana zrębowa, wieża słupowa, krycie gontem, sygnaturka sześcioboczna. Prezbiterium prostokątne. Przedsionek został powiększony nieproporcjonalnie
do zabytkowego korpusu. Wioska i kościół związane z księdzem Józefem Tischnerem.
Ujęcia takie jak na rysunkach teraz nie były możliwe z uwagi na zagospodarowanie sąsiednich działek.
W ołtarzu głównym gotycki tryptyk z XV wieku ze sceną koronacji Marii. Barokowe ołtarze boczne. Polichromia stropu z 1938 roku.
Dębno Podhalańskie (10)
Wieś w powiecie nowotarskim i gminie Nowy Targ, na obszarze polskiego Spisza.
Kościół z 2 połowy XV wieku. Drewniany, konstrukcji zrębowej, z wieżą słupową. Dach o jednej kalenicy, gontowy. Soboty obudowane. Sygnaturka z hełmem baniastym. Wspaniale polichromie i rzeźby w drewnie, Krzyż w łuku tęczowym z jednego kawałka drewna. Zabytek z listy UNESCO. Ze względu na ten kościół, wioskę Dębno (8) opasano wałami powodziowymi, ponieważ pobliski zbiornik czorsztyński zagrażał zalaniemw stanach wysokich.
Widoczny na rysunku strumień opasujący kościółek zamieniono na betonowo kamienne koryto – teraz, przy suszy, wygląda szczególnie obco – ale dzięki temu po dnie tego koryta mogłem się dostać na południowo-wschodnią stronę, poza ogrodzeniem i pstryknąć ujęcie jak na starym rysunku, który dodatkowo teraz dołączyłem (poniżej).
Tu, jak w Grywałdzie (12), widoczna całkowita wymiana gontów. Szkoda, że absolutnie nie wolno fotografować wnętrza – jest piękne w swojej starości. Tej samej klasy zabytek w Twrdosinie (34) na Słowacji można było wewnątrz fotografować bez lampy błyskowej.
Prawa autorskie zastrzeżone.